Tabla de Contenidos
“Yukarıdan aşağıya işleme” kavramı ilk olarak 1970 yılında ortaya çıktı. Bu kavram, algı ve optik illüzyon çalışmalarında uzmanlaşmış İngiliz psikolog, nörolog ve profesör Richard Langton Gregory (1923-2010) tarafından geliştirildi.
Gregory, bilişsel psikolojinin gelişimine büyük katkıda bulunmuştur. Algı kavramını bir hipotez olarak tanıttı ve yukarıdan aşağıya işlemenin tanımına yol açtı. Ona göre algı, bağlama ve kendi ön bilgilerimize, bizi çevreleyen şeyleri yorumlamamıza izin veren faktörlere dayanarak inşa edilir.
Tanım
Beynimiz sürekli çalışıyor, etrafımızdaki tüm bilgileri analiz ediyor. Her zaman, neredeyse otomatik olarak işlediğimiz sayısız duyusal deneyime maruz kalıyoruz. Onlardan hayatta kalmamız ve gelişmemiz için hayati bilgiler elde ederiz.
Duyularımız odamızdan çıkmadan bile çevremizden ve etrafımızdaki kişi ve nesnelerden gelen sesleri, kokuları, dokuları, görüntüleri, tatları ve her türlü bilgiyi yakalar. Bu, duyum ve algı olarak bilinen iki süreci harekete geçirir.
Algılama ve aşağıdan yukarıya işleme
Duyumlar, bir veya daha fazla duyu organı uyarıldığında ortaya çıkan izlenimlerdir. Bu nedenle, duyum, beynimizin işleyebilmesi için duyular yoluyla bilgi edinme şeklimizdir. Benzer şekilde, duyum, toplanan ve tanınabilir kalıplar halinde gruplanan farklı özelliklerin algılanması olan aşağıdan yukarıya işleme ile ilgilidir.
“Yükselen” adı, duyuların fiziksel konumunu ifade eder. Aşağıdan yukarıya işlemede, bilgi daha düşük bir bölgede (duyu sistemleri) alınır ve daha sonra daha yüksek bir bölgede (beyin) işlenir.
Algılama ve yukarıdan aşağıya işleme
Algı ise, beynimizin duyumlarımız aracılığıyla elde ettiğimiz bilgileri anlamlandırma şeklidir.
Hem duyum hem de algı ayrı ayrı veya aynı anda gerçekleşebilir. Bilginin bir analizi elde edildiğinden, algı azalan işleme ile ilgilidir.
Yukarıdan aşağıya işleme, sahip olduğumuz deneyimlere ve bu durumla ilgili beklentilerimize dayanarak, göründüğü bağlamı dikkate alarak belirli bilgileri anlamamızı sağlar. Bu sadece duyumlarla ilgili değil.
Bu nedenle, yukarıdan aşağıya işleme, algıladığımız bilgileri anlamak için bir şey hakkında sahip olduğumuz bağlamı veya bilgiyi kullanır. Bu, özellikle farklı ortamlarda aldığımız duyumları hızlı bir şekilde analiz etmek ve anlamak için kullanışlıdır.
Ek olarak, düşünme ve hafıza gibi bilişsel işlevler, daha önce yakaladığımız bilgileri kullanmamıza izin veren süreçler olan azalan işlemeye katılır. Bu şekilde aynı deneyimleri tekrarlamaktan kaçınırız ve onlardan öğrenebiliriz.
Aşağıdan yukarıya işlemenin aksine, “yukarıdan aşağıya” veya “yukarıdan aşağıya” işleme, beynin alt düzey duyu sistemlerine göre daha yüksek konumunu ifade eder.
Nasıl çalışır ve neden yukarıdan aşağıya işlemeyi kullanırız?
Richard Gregory, algıyı hipotezleri test etme süreci olarak tanımladı. Bunu yapmak için, görme yoluyla yakaladığımız bilgilerin çoğunu beyne ulaşana kadar geçen sürede kaybettiğimiz gerçeğine dayanıyordu.
Bu nedenle yeni bir şey gördüğümüzde onu anlamak için sadece duyularımızı değil, var olan bilgilerimizi ve geçmiş deneyimlerimizi de kullanırız. Yani, yukarıdan aşağıya işleme otomatik olarak tetiklenir ve yeni bilginin anlamı hakkında bir hipotez formüle etmemize yardımcı olur. Hipotez doğruysa, algılarımız mantıklıdır ve biz onları duyularımız ve dünya hakkında sahip olduğumuz bilgiler aracılığıyla inşa eder ve özümseriz.
Yukarıdan aşağıya işleme, çevremizle olan tüm etkileşimlerimizde önemlidir çünkü beş duyumuzun sürekli olarak aldığı tüm bilgileri hızlı bir şekilde analiz etmemizi sağlar. Aksi takdirde, bilgi nedenselliğine boğulur ve her bir uyaranı anlamamız çok daha uzun zaman alırdı.
Yukarıdan aşağıya işleme aynı zamanda farklı ortamlarda anlamak ve etkileşimde bulunmak için yararlı kalıpları tanımamıza ve bunlara uyum sağlamamıza olanak tanır. Ayrıca dünyayı kendi bakış açımızdan görmenin bir yoludur. Bu nedenle yukarıdan aşağıya işlemeye göre algıların analizi çoğu zaman sübjektif bir süreçtir.
Yukarıdan aşağıya işleme örnekleri
Günlük hayatımızda yukarıdan aşağıya işlemenin sayısız örneği vardır. En yaygın olanlardan bazıları şunlardır:
- Harfleri okuma ve tanıma. Yukarıdan aşağıya işleme, yalnızca birkaç harften bir kelime çıkarmamızı sağlar. Hatta bir kelimeyi oluşturan diğer harflerin sıralaması farklı olsa bile ilk ve son harflerini koruyarak anlayabiliriz. Yukarıdan aşağıya işleme yoluyla, bağlama bakarak kelimeleri bulanıklaşan bir metni de okuyabiliriz.
- Yeni bir mobil cihazımız varsa, yukarıdan aşağıya işleme, onu nasıl kullanacağımızı öğrenmek için önceki deneyimlerimizi diğer cihazlarla uygulamamıza izin verecektir.
- Bir filmi veya diziyi birden fazla izlersek, duyularımızla yakaladığımız bölümleri ve detayları mutlaka ezberleriz . Böylece, onu tekrar görmek zorunda kalmadan, azalan işlemeyi kullanarak zihnimizde kolayca yeniden yaratabiliriz.
Kaynakça
- Gonzales Labra. Düşünce psikolojisine giriş . (2013). İspanya. Trotta.
- Fernández-Abascal, EG; Doktor Martin Diaz; Domínguez Sánchez, FJ Psikolojik süreçler . (2001). İspanya. Piramit Sürümleri.
- Smith, EM BİLİŞSEL SÜREÇLER: Nöral Modeller ve Temel . (2008). İspanya. Anaya Grubu.
- Trujillo, C. Yukarıdan Aşağıya ve Aşağıdan Yukarıya İşleme . Fiyat:% s https://prezi.com/xbfocny3gpe7/procesamiento-descendente-y-ascendente/ adresinde mevcuttur .
- Ricardo, R. Psikolojide aşağıdan yukarıya işleme. ders çalışıyor. https://estudyando.com/procesamiento-ascendente-en-definicion-y-ejemplos-de-psicologia/ adresinde mevcuttur .
