Tabla de Contenidos
Warunkowanie instrumentalne występuje, gdy istnieje związek między pewnym zachowaniem a konsekwencją tego zachowania . Związek ten wyraża się we wzmacnianiu zachowania lub karaniu go, aby zachęcić lub zniechęcić do zachowania. Pierwszym, który zdefiniował i zbadał warunkowanie instrumentalne, był psycholog behawioralny Burrhus Frederic Skinner, który przeprowadził kilka eksperymentów na zwierzętach w celu rozwinięcia swojej teorii.
Teoria Burrusa Skinnera
Skinner był psychologiem behawioralnym, szkołą psychologii opartą na badaniu ludzkich zachowań. W przeciwieństwie do innych psychologów behawioralnych, którzy, jak John B. Watson, koncentrowali się na badaniu warunkowania klasycznego, Skinner skupił się na uczeniu się poprzez warunkowanie instrumentalne. Psycholog zauważył, że w warunkowaniu klasycznym reakcje są zwykle wyzwalane przez wrodzone odruchy, które pojawiają się automatycznie; nazwał to zachowaniem wymagającym . Dokonał rozróżnienia między zachowaniem żądającym a zachowaniem instrumentalnym.. Skinner ukuł termin zachowanie operantowe, aby opisać zachowanie, którego reprodukcja jest uwarunkowana konsekwencjami, jakie generuje; w związku z tym konsekwencje zachowania odgrywają kluczową rolę w powtórzeniu zachowania.
Teoria Skinnera opierała się na prawie efektu Edwarda Thorndike’a , które głosiło, że prawdopodobieństwo powtórzenia zachowania prowadzącego do pozytywnych konsekwencji będzie większe, podczas gdy prawdopodobieństwo powtórzenia się zachowania prowadzącego do negatywnych konsekwencji będzie mniejsze. Skinner wprowadził koncepcję wzmocnienia w tezach Thorndike’a, ustalając, że zachowanie, które jest wzmacniane, będzie miało większe prawdopodobieństwo powtórzenia się.
Burrhus Skinner przeprowadził serię eksperymentów w celu zbadania warunkowania instrumentalnego przy użyciu tak zwanego „pudełka Skinnera”, pudełka z dźwignią na jednym końcu, która po naciśnięciu zapewniała jedzenie lub wodę. Zwierzę, gołąb lub szczur, umieszczano w pudełku, w którym mogło się swobodnie poruszać. Zwierzę mogło nacisnąć dźwignię, a następnie otrzymać nagrodę. Skinner zauważył, że w wyniku tego procesu zwierzę częściej naciskało dźwignię, i zmierzył stopień uczenia się, rejestrując wskaźnik odpowiedzi zwierzęcia związany ze wzmocnieniem. Poprzez eksperymenty, które opracował, Skinner zidentyfikował różne rodzaje wzmocnienia i kary, które zachęcają lub zniechęcają do zachowania.
Wzmocnienie
Wzmocnienie, które powstaje w wyniku zachowania, zachęci i wzmocni to zachowanie. Istnieją dwa rodzaje wzmocnień. Pozytywne wzmocnienie , które pojawia się, gdy zachowanie generuje korzystny wynik; Na przykład pies otrzymuje smakołyk po wykonaniu polecenia lub uczeń otrzymuje pochwałę od nauczyciela za dobre wyniki w klasie. Ten rodzaj wzmocnienia zwiększa prawdopodobieństwo, że jednostka powtórzy pożądane zachowanie, aby ponownie otrzymać nagrodę.
Innym rodzajem wzmocnienia jest wzmocnienie negatywne , które występuje, gdy zachowanie skutkuje usunięciem niekorzystnego doświadczenia; na przykład eksperymentator, który przestaje wstrząsać małpą prądem, gdy małpa naciska określoną dźwignię. W tym przypadku zachowanie naciskania dźwigni jest wzmocnione, ponieważ małpa będzie chciała ponownie zdjąć elektrowstrząsy.
Skinner podzielił posiłki na dwie grupy. Wzmacniacze pierwotne w naturalny sposób stymulują zachowanie, ponieważ są z natury pożądane, tak jak jedzenie. Z kolei wzmocnienia uwarunkowane to te, które włączamy, łącząc je ze wzmocnieniami pierwotnymi. Przykładem warunkowego wzmocnienia jest rekompensata pieniężna, ponieważ pieniądze nie są z natury pożądanym przedmiotem, ale można je wykorzystać do zdobycia z natury pożądanych dóbr, takich jak żywność lub schronienie.
Kara
Kara jest definiowana jako reakcja na zachowanie przeciwne wzmocnieniu. Kara związana z określonym zachowaniem implikuje zniechęcenie i osłabia to zachowanie.
Istnieją dwa rodzaje kary. Kara pozytywna lub kara przez zastosowanie, która ma miejsce, gdy zachowanie generuje niekorzystny wynik; na przykład rodzic karze dziecko po tym, jak użyło ono nieodpowiedniego słowa. Drugi rodzaj kary to kara negatywna lub kara przez usunięcie, która wiąże się z tłumieniem czegoś korzystnego w wyniku zachowania. Na przykład rodzic nie wypłaca dziecku tygodniowego zasiłku, ponieważ dziecko źle się zachowuje.
Chociaż kara była powszechnie stosowana, zarówno Burrhus Skinner, jak i inni badacze wskazywali, że nie zawsze jest ona skuteczna. Kara może stłumić zachowanie na jakiś czas, ale często zdarza się, że niechciane zachowanie pojawia się ponownie po pewnym czasie. Kara może mieć również niepożądane skutki uboczne. Na przykład dziecko ukarane przez nauczyciela może stać się niepewne i przestraszone, nie wiedząc, co zrobić, aby uniknąć przyszłej kary w sytuacjach, które nie odtwarzają ukaranego zachowania. Burrhus Skinner i inni zasugerowali, że zamiast kłaść nacisk na karę, lepiej jest wzmacniać pożądane zachowania i ignorować zachowania niepożądane. Wzmocnienie mówi jednostce, jakie jest pożądane zachowanie,
kształtowanie zachowań
Warunkowanie instrumentalne może prowadzić do coraz bardziej złożonych zachowań poprzez kształtowanie, znane również jako metoda przybliżeń. Kształtowanie następuje, gdy każde zachowanie złożonej struktury jest wzmacniane. Kształtowanie rozpoczyna się od wzmocnienia pierwszej części zachowania. Po opanowaniu tej części zachowania wzmocnienie pojawia się tylko wtedy, gdy pojawia się druga część zachowania. I tak dalej z krokami składającymi się na zachowanie. Ten wzorzec wzmacniania jest kontynuowany, dopóki całe zachowanie nie zostanie opanowane.
Zobaczmy przykład. Kiedy dziecko uczy się pływać, początkowo może być chwalone za samo wejście do wody. Następnie jest chwalony, gdy uczy się kopać, a wzmacnianie jest powtarzane, gdy uczy się głaskać. Na koniec pochwała przyznawana jest za poruszanie się w wodzie poprzez skoordynowane ruchy uderzeń i kopnięć. Wynikiem całego procesu jest konformacja zachowania.
Strategia wzmocnienia
W naszym codziennym życiu zachowanie nie jest stale wzmacniane. Skinner odkrył, że częstotliwość wzmacniania może wpływać na to, jak szybko i skutecznie nauczysz się nowego zachowania. Określił kilka strategii stosowania zbrojenia, z których każda miała inny czas i częstotliwość.
Jedną z tych strategii jest ciągłe wzmacnianie, w którym określona reakcja jest systematycznie stosowana do każdego wyniku określonego zachowania. Ciągłe wzmacnianie generuje szybkie uczenie się. Jeśli jednak wzmocnienie zostanie wycofane, zachowanie szybko osłabnie i całkowicie zniknie, co jest znane jako wyginięcie.
Inną strategią jest stała stopa nagrody, zgodnie z którą wzmocnienie zachowania następuje po określonej liczbie odpowiedzi. Na przykład dziecko może otrzymać nagrodę za odrobienie pracy domowej pięć razy. W tego typu strategii reakcja zwalnia po przyznaniu nagrody.
W strategii o zmiennym oprocentowaniu liczba odpowiedzi jest modyfikowana w celu uzyskania określonej nagrody. Ta strategia generuje dobre reakcje, które są trudne do wygaszenia, ponieważ zmienność wymogu uzyskania nagrody podtrzymuje zachowanie. Jest to strategia wzmacniania używana przez automaty do gry.
Strategia wzmacniania o stałych odstępach czasu przypisuje nagrodę po upływie określonego czasu. Godzinowe wynagrodzenie za pracę jest przykładem tego typu strategii wzmacniania. Podobnie jak w przypadku strategii stałej stawki, reakcja zwiększa się w miarę zbliżania się czasu nagrody, ale zwalnia po otrzymaniu nagrody.
Ostatnią strategią do rozważenia jest wzmocnienie o zmiennych odstępach czasu, w którym czas przydzielonego wzmocnienia jest zmienny. Przykładem jest przypadek dziecka, które otrzymuje zadanie w różnych porach tygodnia, ale pod warunkiem, że wykazywało pewne zachowania uważane za pozytywne; dziecko utrzyma swoje pozytywne zachowanie, aby otrzymać wzmocnienie w krótszym czasie.
przykłady
Powszechne jest stosowanie warunkowania instrumentalnego do tresury zwierzaka lub zaszczepienia określonego zachowania u dziecka. Warunkowanie instrumentalne jest często stosowane w szkołach lub jako część terapii.
Na przykład nauczyciel może przypisać wzmocnienie uczniom, którzy regularnie odrabiają pracę domową, rozwiązując okresowe testy quizowe z pytaniami zawartymi w ostatniej pracy domowej. Innym przykładem jest przypadek, w którym dziecko wpada w furię, aby zwrócić na siebie uwagę; rodzic może zignorować zachowanie, a następnie wzmocnić dziecko, gdy napad złości ustanie.
Warunkowanie instrumentalne jest również wykorzystywane w modyfikacji zachowania, podejściu stosowanym w leczeniu wielu problemów psychologicznych u dorosłych i dzieci, takich jak fobie, lęki czy enureza. Jednym ze sposobów wprowadzenia modyfikacji zachowania jest nagradzanie, w którym pożądane zachowania są wzmacniane nagrodami, takimi jak odznaki, guziki lub inne przedmioty.
krytycy
Chociaż warunkowanie instrumentalne może wyjaśnić wiele zachowań i jest nadal używane, spotkało się z dużą krytyką. Jeden z tych krytyków zwraca uwagę, że warunkowanie instrumentalne zapewnia niepełne wyjaśnienie procesu uczenia się, ponieważ nie uwzględnia roli aspektów biologicznych i poznawczych.
Co więcej, warunkowanie instrumentalne opiera się na autorytecie w celu wzmocnienia zachowania i ignoruje rolę ciekawości i zdolności jednostki do dokonywania własnych odkryć. Krytycy sprzeciwiają się naciskowi warunkowania instrumentalnego na kontrolowanie i manipulowanie zachowaniem, argumentując, że może to prowadzić do praktyk autorytarnych. Skinner uważał, że środowiska w naturalny sposób kontrolują zachowanie i że ludzie mogą wybrać sposób wykorzystania tej wiedzy, pozytywnie lub negatywnie.
Ponieważ systematyczne obserwacje warunkowania instrumentalnego Skinnera były oparte na eksperymentach na zwierzętach, jest on krytykowany za ekstrapolację obserwowanego zachowania u zwierząt na ludzi, ponieważ istnieją znaczne różnice w zachowaniu i zdolnościach poznawczych.
Źródła
Kendra Cherry. Co to jest warunkowanie instrumentalne i jak działa? Verywell Mind, 2018. https://www.verywellmind.com/operant-conditioning-a2-2794863
Williama Kraina. Teorie rozwoju: koncepcje i zastosowania . Wydanie piąte, Pearson Prentice Hall, 2005.
Jasona G. Goldmana. Co to jest warunkowanie operacyjne? (A jak to wyjaśnia prowadzenie psów?) . Scientific American, 2012. https://blogs.scientificamerican.com/thoughtful-animal/what-is-operant-conditioning-and-how-does-it-explain-driving-dogs/
Saula McLeoda. Warunkowanie Skinnera-Operanta . Po prostu psychologia, 2018. https://www.simplypsychology.org/operant-conditioning.html#class
